Mikrobiom skóry – co to jest i jak o niego dbać?

O mikrobiomie na skórze człowieka zrobiło się głośno, kiedy potwierdzono nie tylko jego skład, ale też kolosalny wpływ na nasz organizm. Badania w tym zakresie wciąż trwają i pewnie wiele wartościowych odkryć jeszcze przed nami. Wiemy już, że warto o niego dbać i pielęgnować go, by działał on dla nas korzystnie, lecz by robić to dobrze, trzeba wiedzieć, czym w zasadzie jest i jaka jest jego rola. O tym, jak poprawić mikrobiom i jego kondycję piszemy poniżej.

Co to jest mikrobiom skóry człowieka?

Równie często, co o mikrobiomie, mówi się o mikrobiocie. Rozróżnienie to miewa zastosowanie jedynie w naukowych opracowaniach. Większość pozanaukowych publikacji oraz osób korzysta z nich zamiennie.

Mikrobiota czy mikrobiom to określenia na wszystkie drobnoustroje (wirusy, bakterie, grzyby czy roztocza), które zasiedlają dane środowisko, w tym organizm człowieka.

Skąd bierze się mikrobiom?

Choć rozwój indywidualnego mikrobiomu zaczyna się już w łonie matki, w trakcie ciąży, ludzie nabywają większość  mikroorganizmów w momencie narodzin: kobiety rodzące naturalnie przekazują go dziecku przez kanał rodny, zaś te rodzące przez cesarskie cięcie – poprzez kontakt ze skórą. Istotne jest dlatego tzw. „kangurowanie” – przytulanie nowonarodzonego dziecka przez matkę lub ojca skóra do skóry.

Dzieci w pierwszych latach życia ciągle rozwijają swój mikrobiom. Według badań najwięcej drobnoustrojów na ciele dziecka pojawia się około trzeciego roku życia. Ma to związek z rozwojem organizmu dziecka i zmianami fizjologicznymi, które zachodzą w jego organizmie w tym czasie.

Gatunki, które żyją na powierzchni skóry człowieka

Badania nad mikrobiomem trwały wiele lat i dopiero niedawno udało się zidentyfikować gatunki stworzeń żyjących na powierzchni skóry. Według tych ustaleń należą do nich najczęściej:

• bakterie: Actinobacteria, Firmicutes, Bacterioidetes i Proteobacteria;




• grzyby: Mallassezia;




• roztocza: nużeńce.

Okazało się też, że każdy człowiek posiada własny mikrobiom. Zazwyczaj u dwóch osób powtarza się jedynie część drobnoustrojów, około 13%. Reszta jest indywidualną kwestią każdego organizmu.

Mikrobiom – funkcje

Mikrobiom na skórze ludzkiej wspiera jej funkcję ochronną. Stanowi granicę fizyczną, czyli okrywę złożoną z organizmów. Zabezpiecza ona organizm ludzki przed przedostawaniem się do niego szkodliwych czynników. Dobroczynne drobnoustroje pomagają też organizmowi poprzez komunikację z komórkami układu odpornościowego. Usprawnia to jego pracę i pomaga radzić sobie ze szkodliwymi czynnikami zewnętrznymi.

Współistnienie drobnoustrojów z organizmem ludzkim opiera się na trzech rodzajach oddziaływań:

• komensalnym – kiedy organizm korzysta z obecności mikrobiomu, nie szkodząc mu. Korzyści to między innymi zabezpieczenie przed patogenami;




• symbiotycznym – kiedy zarówno organizm, jak i mikrobiom, korzystają ze swojej współzależności;




• patogennym – kiedy jeden z elementów układu szkodzi drugiemu. Dwie poprzednie zależności sprawiają, że organizm ludzki jest chroniony przed patogenami.

Najczęstszymi patogenami, które osiadają na skórze ludzkiej i przed którymi mikrobiom chroni organizm człowieka są bakterie gronkowca złocistego i paciorkowce.

Czynniki wpływające na mikrobiom

Drobnoustroje tworzące mikrobiom nie są równomiernie rozłożone na skórze: ich ilość i gatunek zależą od grubości skóry, temperatury ciała w miejscu bytowania oraz od wilgotności. Skład mikrobiomu zależy też od pH skóry czy ekspozycji na promieniowanie UV. Nie bez znaczenia są przyjmowane na stałe lub okresowo leki, natężenie stresu w codziennym życiu oraz wiek – mikrobiom u seniorów jest mniej różnorodny. Ważna dla rozwoju warstwy dobroczynnych bakterii jest też płeć – wpływ na to mają hormony, przebieg okresu dojrzewania oraz menopauza u kobiet.

Wpływ na jakość mikrobiomu mają też czynniki genetyczne, które decydują o wyglądzie i kondycji skóry. Przekłada się to na bytowanie mikroorganizmów żyjących na powierzchni ludzkiej skóry. Podobnie jest z chorobami metabolicznymi, wpływają one na właściwości skóry, a to może zaburzać jakość mikrobiomu i prowadzić do alergii i chorób autoimmunologicznych.

Oprócz biologii, na mikrobiom mogą wpływać czynniki ekonomiczne. Należą do nich:

• warunki bytowe (kontynent, uprzemysłowienie kraju),




• klimat,




• grupa etniczna.

Mikrobiom – kosmetyki, które pomogą o niego dbać

By zadbać o mikrobiom skóry należy ograniczyć lub całkowicie zrezygnować z niektórych metod pielęgnacyjnych. Wszystko to oczywiście musi być dopasowane do potrzeb jednostki.

Florę bakteryjną skóry mogą zaburzać:

• peelingi chemiczne i laserowe,




• przesadne dbanie o higienę i niepoprawna pielęgnacja, np. niedostosowanymi kosmetykami,




• dym papierosowy, substancje przedostające się w wyniku palenia do organizmu oraz smog,




• zła dieta.

Dobry wpływ na mikrobiom mają specjalne składniki: prebiotyki i probiotyki.

Prebiotyki pochodzą z pożywienia – są to np. celuloza i skrobia oraz rozdrobnione bakterie. Można je nazwać pokarmem dla drobnoustrojów mikrobiomu.

Probiotyki to starannie wybrane, żywe bakterie, które zasilają mikrobiom.

Najczęściej składniki te występują w pokarmach, jednak wówczas wspomagają one głównie mikroflorę jelitową, a nie skórną. By zadbać o kondycję mikrobiomu na skórze warto stosować odpowiednie kosmetyki, bogate w probiotyki lub prebiotyki.

Dobry wpływ na skórny mikrobiom mają też inne składniki kosmetyczne, takie jak np. biokompleks lniany. Jest on źródłem m.in. witamin A, B oraz E. Oferuje też bogate zasoby nienasyconych kwasów tłuszczowych, co wzmacnia barierę hydrolipidową naskórka. Biokompleks lniany ma silne działanie odżywcze dzięki obecności białek i minerałów.

Osobom starającym zadbać o mikrobion skóry wyjątkowo wrażliwych miejsc intymnych z pomocą przyjdzie nowość w naszym asortymencie — delikatna pianka Utrzymująca Właściwy Mikrobiom Skóry Eva Natura PURE z dodatkiem prebiotyku, który wesprze naturalną florę bakteryjną. 

Biokompleks lniany zaś znajdziesz w Łagodzącej Piance Eva Natura PURE. 



Doskonałą propozycją dla osób dbających o mikrobiom skóry będą delikatne kremy do rąk i stóp z linii Eva Natura. Łagodne formuły nie tylko nie naruszą biologicznej bariery, jaką stanowi mikrobiom, a dodatkowo w nowej odsłonie, która zostanie wprowadzona wiosną 2021 trafi do sklepów, zawierają także prebiotyk, który pomoże jej rozwijać się, zapewniając odporność na drażniące czynniki zewnętrzne.

Czy mikrobiom jest ważny dla człowieka?

Warstwa dobroczynnych drobnoustrojów bytujących na skórze ma niebagatelne znaczenie dla naszego zdrowia. Gdyby nie one o wiele częściej zapadalibyśmy na różne, coraz cięższe choroby. Dbanie o warstwę mikrobiotyczną pokrywającą skórę jest zatem bardzo ważne. Warto więc wybierać kosmetyki, które pozwolą zarówno dbać o kondycję skóry, jak i nie przeszkodzą w działaniu organizmom, które działają dla naszego dobra.